Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση και προσβάλλει μεγάλο ποσοστό του γενικού πληθυσμού (μέχρι και 20%). Προκαλείται από σωματίδια που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, γνωστά και ως αερο-αλλεργιογόνα. Πρόκειται για πρωτεϊνικής φύσης ουσίες όπως π.χ. γύρεις, ακάρεα,επιθήλιοζώων καιμύκητες – τις οποίες το ανοσοποιητικό υπό φυσιολογικές συνθήκες αναγνωρίζει ως μη βλαβερές. Αντίθετα, όταν αναφερόμαστεστα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα αυτές αναγνωρίζονται εσφαλμένα ως “εισβολείς”για τον οργανισμό και μία υπερβολική και “παράδοξη” αντίδραση ξεκινά.

Το ανοσοποιητικό – που αντιδρά με λάθος τρόπο σε αυτή την περίπτωση – παράγει αλλεργικού τύπου αντισώματα έναντι των αερο-αλλεργιογόνων (π.χ. γύρεων) και αυτά με τη σειρά τους προσκολλώνται με το ένα τους άκρο στην επιφάνεια ειδικών κυττάρων που ονομάζονται μαστοκύτταρα. Αυτά υπάρχουν σε όλα τα σημεία του σώματος όπου υπάρχει επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον (κυρίως δέρμα, αναπνευστικό και γαστρεντερικό). Περιέχουν χημικά μόρια όπως αυτό της ισταμίνης. Τα “οπλισμένα” μαστοκύτταρα με αλλεργικού τύπου αντισώματα έναντι συγκεκριμένων αλλεργιογόνων στην επιφάνειά τους, δεσμεύουν τα αλλεργιογόνα αυτά κάθε φορά που θα βρεθούν σε επαφή μαζί τους. Αμέσως μετά απελευθερώνονται από το εσωτερικό τους οι χημικοί μεσολαβητές όπως η ισταμίνη και άλλες ουσίες με αποτέλεσμα τα αλλεργικά συμπτώματα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Οι προαναφερόμενες χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τα μαστοκύτταρα ευθύνονται για τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας που είναι γνωστά σχεδόν σε όλους στο γενικό πληθυσμό και αφορούν στο φτάρνισμα, την καταρροή και στο μπούκωμα της μύτης (ρινική συμφόρηση). Ταυτόχρονα δεν είναι λίγες οι φορές που οι ασθενείς έχουν συμπτώματα και από τα μάτια με κνησμό, ερυθρότητα, πρήξιμο (ένεση) και δακρύρροια. Το εσωτερικό των αυτιών και η υπερώα εντός στόματος μπορεί να ταλαιπωρούν τον ασθενή με κνησμό. Όταν δε υπάρχει και ιστορικό αναπνευστικής αλλεργίας με ρινίτιδα και άσθμα η έκθεση σε υπεύθυνα αλλεργιογόνα μπορεί να προκαλέσει βήχα, συριγμό και δύσπνοια ταυτόχρονα με τα συμπτώματα της ρινίτιδας. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κάποιος ότι μέχρι και το 70% των ασθματικών μπορεί να έχει ευαισθητοποιηθεί σε αερο-αλλεργιογόνα και ότι τα άτομα με αλλεργία του αναπνευστικού είναι πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις του αναπνευστικού, ωτίτιδες και ιγμορίτιδες.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Το επιμελές ιστορικό, η κλινική εξέταση και η γνώση του περιβάλλοντα χώρου εντός (άκαρεα, επιθήλια) και εκτός σπιτιού (γύρεις), με λεπτομέρεια και ανάλογα με την εποχή, είναι κεφαλαιώδους σημασίας στη σωστή διάγνωση και προσέγγιση της αλλεργικής ρινίτιδας. Η αναγνώριση των υπεύθυνων αλλεργιογόνων γίνεται με τις δερματικές δοκιμασίες όπου ένας αριθμός σωστά επιλεγμένων αποστειρωμένων εκχυλισμάτωναπό αλλεργιογόνα εισχωρεί με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο στην επιφάνεια του δέρματος. Π.χ.  αν ένα άτομο είναι αλλεργικό στην ελιά ένα δερματικό τέστ στην ελιά θα κάνει τα μαστοκύτταρα – σε μερικά μόνο χιλιοστά της επιφάνειας του δέρματος εσωτερικά στο αντιβράχιο – να απελευθερώσουν ισταμίνη και τότε σχηματίζεται ένας μικρός πομφός στη συγκεκριμένη περιοχή μόνο μετά από 15 λεπτά. Οι εξετάσεις αίματος (γνωστές και σαν RAST)μπορούν επίσης να ανιχνεύσουν τα αλλεργικού τύπου αντισώματα έναντι συγκεκριμένων αλλεργιογόνων και αυτό γίνεται με πιο σταθμισμένο και ποσοτικό τρόπο.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο πρώτος στόχος στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου. Στη συνέχεια, διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα είναι διαθέσιμα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Τα αντιισταμινικά, συγκεκριμένα, βοηθούν στον κνησμό και στους πταρμούς, ενώ τα αποσυμφορητικά βοηθούν στο μπούκωμα (ρινική συμφόρηση). Τα ρινικά σπρέι (κορτιζονούχα και αντισταμινικά) συμβάλλουν αποτελεσματικά σε μια ποικιλία συμπτωμάτων (και όχι μόνο των αλλεργικών), ενώ υπάρχουν και τα αντιισταμινικά και αντιφλεγμονώδη κολλύρια για τα οφθαλμικά συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την αλλεργική ρινίτιδα. Η ανοσοθεραπεία αποτελεί το εξειδικευμένο βήμα στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας, της επιπεφυκίτιδας και του άσθματος. Μετά από μια σωστή διερεύνηση του ασθενούς, είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία μακροπρόθεσμα. Τροποποιώντας το ανοσοποιητικό,μειώνει την υπερβολική αντίδραση έναντι των υπεύθυνων αλλεργιογόνων και τα φαρμακευτικά σκευάσματα δεν είναι απαραίτητα στον ίδιο βαθμό με προηγούμενα, έως και καθόλου. Το ποσοστό αποτελεσματικότητάς είναι διαφορετικό για τον κάθε ασθενή, ενώ σημαντικό είναι το γεγονός ότι μειώνει τις πιθανότητες για ευαισθητοποίηση και σε άλλα αλλεργιογόνα, καθώς και την επιδείνωση της αλλεργικής ρινίτιδας ή την εξέλιξή της σε άσθμα μελλοντικά.

ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ

Ο ασθενής λαμβάνει όλη την πληροφόρηση για τις υπάρχουσες και καλύτερα προσαρμοσμένες για την περίπτωσή του θεραπευτικές λύσεις,τόσο από άποψη αποτελεσματικότητας, όσο και από άποψη κόστους. Μέσα από την εξατομικευμένη προσέγγιση, στόχος παραμένει η ποιότητα ζωής του και η βελτίωση της υγεία