Πρόκειται για αντιδράσεις υπερευαισθησίας (κνίδωση, αγγειοοίδημα, κρίση άσθματος) κατά τη λήψη ασπιρίνης (ακετυλοσαλυκιλικό) και άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων  (παυσίπονα, αντιπυρετικά).

Η φαρμακευτική αλλεργία συμβαίνει στη βάση δημιουργίας αντισωμάτων έναντι γνωστού φαρμάκου που κατά το παρελθόν δε δημιούργησε ποτέ πρόβλημα. Ωστόσο, υπάρχει και άλλος μηχανισμός αντίδρασης σε φάρμακα που έχει να κάνει με την αναστολή ενός ενζύμου γνωστού ως αναστολέα της κυκλοξυγενάσης-1 (COX-1). Ο τελευταίος μηχανισμός αν και κατά βάση δεν είναι “αλλεργία” τα συμπτώματα μπορεί να είναι σοβαρά και στην τελική τους μορφή δε διαφοροποιούνται από αυτά της αναφυλακτικής (σοβαρής αλλεργικής) αντίδρασης.

Ο Αλλεργιολόγος μπορεί να βοηθήσει στη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση και να δώσει μέτρα αποφυγής για συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμάκων (και εναλλακτικές κατηγορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν), καθώς και να προτείνει απευαισθητοποίηση στην ασπιρίνη εφόσον υπάρχει ένδειξη.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Κνίδωση (πομφοί με κνησμό)
• Αγγειοοίδημα (πρήξιμο) χειλιών, γλώσσας και γενικά προσώπου
• Βήχας, συριγμός και σφίξιμο κατά την αναπνοή
• Κνησμός (φαγούρα) στο δέρμα
• Αναφυλαξία (σοβαρή αλλεργική αντίδραση)
• Καταρροή (μύτη ή και μάτια που “τρέχουν”)

Μία υποκατηγορία από αυτούς τους ασθενείς που αντιδρούν στα παραπάνω φάρμακα μπορεί να έχουν ταυτόχρονα ιστορικό άσθματος και χρόνιας ιγμορίτιδας-ρινικών πολυπόδων. Τότε για πολλούς από αυτούς τους ασθενείς η λήψη παυσίπονου ή αντιπυρετικού προκαλεί έντονα ρινικά, οφθαλμικά και αναπνευστικά συμπτώματα. Η κατάσταση αυτή έχει την ονομασία “τριάδα του Sampter” (Sampter’s triad) ή επιδεινούμενη από ασπιρίνη αναπνευστική νόσος (AERD – Aspirin Exacerbated Respiratory Disease). Με το χρόνο τείνει να γίνει πιο σοβαρή με δύσκολο άσθμα και πολλαπλά χειρουργεία για αφαίρεση πολυπόδων. Αίσθηση κάνει το γεγονός ότι η καθημερινή λήψη ασπιρίνης (μετά από διαδικασία απευαισθητοποίησης) συχνά οδηγεί σε βελτίωση και πολλές φορές και πλήρη ίαση των συμπτωμάτων.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η πλήρης αποφυγή παραμένει το πρώτο μέτρο σε ασθενείς που έχουν υπερευαισθησία στην ασπιρίνη και γενικότερα τα μη στεροειδή αντιγλεφμονώδη φάρμακα (COX-1 αναστολείς). Είναι σύνηθες σε ασθενείς με καρδιολογική νόσο ή ακόμα άσθμα με ρινικούς πολύποδες η καθημερινή λήψη ασπιρίνης να εφαρμόζεται σαν θεραπευτικό μέτρο. 

Η απευαισθητοποίηση σε ασπιρίνη έχει μελετηθεί καλά και είναι πιο αποτελεσματική σε κάποιες περιπτώσεις σε σχέση με την απλή αποφυγή, εφόσον υπάρχουν οι προαναφερόμενες ενδείξεις. Χορηγώντας την ασπιρίνη μετά από προηγούμενο έλεγχο και συγκεκριμένο πρωτόκολλο η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να λαμβάνει καθημερινά την ασπιρίνη αλλά κι άλλα αντιφλεγμονώδη της ίδιας κατηγορίας (COX-1) σε καθημερινή βάση.

Η απευαισθητοποίηση γίνεται κάτω από στενή παρακολούθηση από ειδικό που έχει την κατάλληλη εμπειρία.